Schijnzelfstandigheid

Het aantal zelfstandig ondernemers zonder personeel (ZZP’ers) blijft toenemen. In totaal zijn er begin 2015 zo’n 880.000 mensen werkzaam als zelfstandige zonder personeel.

Een deel van deze ondernemers maakt in de ogen van de fiscus ten onrechte gebruik van fiscale voordelen; de zogenaamde schijnzelfstandigen.

Van “schijnzelfstandigheid” of “verkapt dienstverband” is sprake als niet voldaan wordt aan de eisen uit de wet Ketenaansprakelijkheid en er geen sprake is van een zuivere opdrachtrelatie, maar van een civiele arbeidsrechtelijke relatie.

Criteria zelfstandig ondernemerschap

De Belastingdienst beoordeelt of een ondernemer een ‘echte’ ZZP’er is. Daarbij spelen de volgende factoren een rol:

• Maakt u winst en zo ja, hoeveel?
• Hoeveel tijd steekt u in uw werkzaamheden?
• Loopt u ondernemersrisico?
• Maakt u reclame?
• Hoeveel opdrachtgevers heeft u?
• Bent u aansprakelijk voor de schulden van de onderneming?
• Beschikt u over kapitaal?
• Hoe zelfstandig is de onderneming, dus in hoeverre beslist u zelf over werkzaamheden en bedrijfsvoering?

Oordeelt de Belastingdienst dat er sprake is van echt ondernemerschap dan levert dit de freelancer een VAR-Wuo of VAR-dga op. In het andere geval is er sprake van schijnzelfstandigheid (ook wel verkapt dienstverband genoemd) en dus van sociale fraude.

Risico’s en boetes voor opdrachtgevers

Als uw overeenkomst met de freelancer niet gezien wordt als een zuivere opdrachtrelatie, kunt u als opdrachtgever een fikse boete krijgen van de fiscus. De betaling die u aan de freelancer heeft gedaan wordt beschouwd als netto loonbetaling. Hierover dient u vervolgens nog de gebruikelijke loonheffingen te betalen. Daarnaast betaalt u een boete die 2,5x de uitbetaling aan de freelancer kan bedragen.

Risico’s en boetes voor ZZP’ers

Ook de zzp’er loopt flink risico als de fiscus achteraf oordeelt dat hij gewerkt heeft als schijnzelfstandige. Hij zal alsnog de belastingen en premies moeten afdragen alsof hij in loondienst was. Verder zal hij de eventuele fiscale voordelen voor zelfstandig ondernemers moeten terugbetalen. Bovendien kan er een boete opgelegd worden vanwege het doen van incorrecte aangifte.

Voorkomen van schijnzelfstandigheid

Een organisatie is compliant als deze werkt in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Zolang beide partijen zich aan de spelregels van de Belastingdienst houden (met name de wet Ketenaansprakelijkheid), is de kans dat de samenwerking als verkapt dienstverband wordt beschouwd, klein.

Voor opdrachtgevers start het veilig inhuren van freelancers vooral met een goede administratie en het vastleggen van de gemaakte afspraken.